Project Description
4. Το Ιερό μονοπάτι
Αμπελιώνα - Άγιος Σώστης - Κορυφή Λύκαιου Όρους
Το μονοπάτι αυτό συνδέει την Αμπελιώνα με τη κορυφή του Λυκαίου όρους.
Κατά την αρχαιότητα οι Αρκάδες το θεωρούσαν ως ιερό βουνό, μιας και εκεί πίστευαν ότι γεννήθηκε ο Δίας. Το όνομα Λύκαιον παράγεται από την πανάρχαια ρίζα λυκ (lux στη λατινική), που σημαίνει φως. Οι Αρκάδες ονόμαζαν και Όλυμπο το Λύκαιον και Κρητέα την Ιερά Κορυφή και πίστευαν πως αυτό εξηγεί την παρανόηση των Κρητών, που νόμιζαν ότι ο Δίας γεννήθηκε στην Κρήτη (Παυσανίας VIII.38.2).
Στην κορυφή αυτή υπήρξαν λατρευτικές δραστηριότητες ήδη από την τρίτη χιλιετία π.Χ. και συνεχίζονταν αδιαλείπτως μέχρι και τα ελληνιστικά χρόνια. Ο Παυσανίας αναφέρει την ύπαρξη βωμού του Διός, στην κορυφή αυτή, και αφήνει να εννοηθεί ότι ίσως εκεί να τελούνταν και ανθρωποθυσίες (Παυσανίας VIII.38.7 – η σύγχρονη έρευνα δεν έχει επιβεβαιώσει την υπόθεση αυτή). Σε ένα πλάτωμα, νότια της κορυφής, υπήρχε και το τέμενος του Διός. Επρόκειτο μάλλον για έναν απλό λατρευτικό περίβολο, χωρίς μνημειακό χαρακτήρα. Σήμερα, στον χώρο αυτόν, υπάρχει το μικρό ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία των Άνω Καρυωτών. Ανατολικά του βωμού, σε μικρή απόσταση από το ξωκλήσι, σώζονται οι βάσεις των δύο κιόνων στους οποίους αναφέρεται ο Παυσανίας (VIII.38.7).
Από το 2004, στον χώρο του βωμού και του τεμένους, καθώς και στον χώρο τέλεσης των Λυκαίων, μουσικών και γυμνικών αγώνων αρχαιότερων των Ολυμπιακών, διενεργούνται ανασκαφές, με τη συνεργασία της Εφορίας Αρχαιοτήτων Αρκαδίας και της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών. Οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως σημαντικά ευρήματα, που βεβαιώνουν για την πανάρχαια καταγωγή τόσο των λατρευτικών δραστηριοτήτων όσο και των αγώνων.
Με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου «Ο Λύκαιος Δίας» των Άνω Καρυωτών, έχουν αναβιώσει τα αρχαία Λύκαια, από το 1973. Οι αγώνες τελούνται κάθε τέσσερα χρόνια και το 2021 θα πραγματοποιηθούν για 13η φορά.
Η θέα από την κορυφή του Λυκαίου είναι εκπληκτική. Φαίνονται τα τρία τέταρτα της Πελοποννήσου και ορισμένα Ιόνια νησιά. Δίπλα στα ίχνη της πανάρχαιας λατρείας του Διός και περιβαλλόμενος από τη σιωπή του επιβλητικού τοπίου, ο επισκέπτης, αν είναι τυχερός, ίσως να έχει την αίσθηση ότι ο χώρος δονείται από μια χθόνια και μυστηριακή ενέργεια.
Χαρακτηριστικά
| 6.9 km | 3h 25‘ | 3/5 |
Σημείο Έναρξης: Αμπελιώνα
Σημείο Κατάληξης: Λύκαιο Όρος
Διασχίζει: Αμπελιώνα, Άγιος Σώστης, Βωμός του Δία
Διασταύρωση με: 5. Το μονοπάτι της Ευδαιμονίας
Περιγραφή μονοπατιού
Η διαδρομή ξεκινάει από την Αμπελιώνα, από το «Μαγαζάκι του Σπύρου», και προχωρεί προς την είσοδο του χωριού, όπου βρίσκεται η Τρανή Βρύση με τους τέσσερις κρουνούς («κούμπλες»). Από εκεί, τα σκαλοπάτια οδηγούν στο Abeliona Retreat. Αφήνοντας πίσω τον ξενώνα, το μονοπάτι ανηφορίζει ήπια, σε μια περιοχή με πυκνή μικτή βλάστηση και πλούσια σκιά, έως ότου καταλήξει στην άσφαλτο που οδηγεί στο χωριό Άγιος Σώστης. Αφού διασχίσει τον Άγιο Σώστη, μέσα από πλακόστρωτα δρομάκια, το μονοπάτι αρχίζει να σκαρφαλώνει στη δυτική πλαγιά του Λυκαίου. Η διαδρομή είναι έντονα ανηφορική, κατά το μεγαλύτερο μέρος, αλλά ο πεζοπόρος αποζημιώνεται, καθώς η θέα προς τη δύση, βήμα με το βήμα, γίνεται όλο και περισσότερο εντυπωσιακή.
Λίγο πριν από το τέλος της ανηφοριάς, θα συναντήσουμε την πηγή Νερούλι, σε μια περιοχή με πυκνές συστάδες πουρναριών. Το δροσερό νερό της ρέει σε μια ξύλινη «κούμπλα». Στη συνέχεια το μονοπάτι διασχίζει ένα μικρό οροπέδιο, με πεζούλια, αλώνια και ερειπωμένα καλύβια, ενώ στο βάθος δεσπόζει, με το ημισφαιρικό σχήμα της, η κορυφή του Λυκαίου όρους, η Ιερά των Αρκάδων Κορυφή, ο γενέθλιος τόπος του Διός.
Το τελευταίο μέρος της διαδρομής ακολουθεί έναν αγροτικό χωματόδρομο, μέχρι τον χώρο του τεμένους του Διός. Στο σημείο αυτό θα δούμε το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία των Άνω Καρυωτών, καθώς και τις βάσεις των δύο κιόνων στους οποίους αναφέρεται ο Παυσανίας (VIII.38.7). Στην κορυφή, λίγο ψηλότερα, οδηγεί ένα ανηφορικό μονοπάτι λίγων δεκάδων μέτρων. Εκεί, στον χώρο του βωμού του Διός, θα δούμε τα ίχνη των ανασκαφών που πραγματοποιούνται τα τελευταία χρόνια και θα απολαύσουμε μια εκπληκτική θέα – φαίνονται τα τρία τέταρτα της Πελοποννήσου και ορισμένα νησιά του Ιονίου Πελάγους.
Μέρη που θα δείτε
Αμπελιώνα
Χτισμένη στο νοητό σταυροδρόμι τριών νομών, Αρκαδίας, Ηλείας και Μεσσηνίας, η Αμπελιώνα είναι ένα παραδοσιακό ορεινό χωριό περιτριγυρισμένο από δάση καστανιάς και αναρίθμητες φυσικές πηγές. Λιθόστρωτα καλντερίμια και παλιά πετρόκτιστα σπίτια, κρύβουν εικόνες, ήχους και αρώματα από μια άλλη εποχή, που σου αποκαλύπτεται για λίγο, πριν την παρασύρει μακριά ο καθαρός, ορεινός αέρας. Ένας τόπος που μετατρέπει τις απλές καθημερινές απολαύσεις σε μοναδικές εμπειρίες, που θες να ξαναζήσεις.
Άγιος Σώστης
Γραφικό χωριό στις δυτικές πλαγιές του Λυκαίου. Ο παραπόταμος της Νέδας, που διασχίζει το χωριό, πηγάζει από την πηγή «Κεφαλάρι». Στον Αη-Γιάννη, στο βόρειο άκρο του χωριού, γίνεται το σημαντικότερο πανηγύρι της περιοχής, κάθε χρόνο στις 29 Αυγούστου.
Βωμός του Δία
Ο βωμός του Διός στην Ιερά των Αρκάδων Κορυφή. Στην κορυφή αυτή, κατά την αρκαδική εκδοχή του μύθου, γεννήθηκε ο Δίας. Το όνομα Λύκαιον παράγεται από την πανάρχαια ρίζα λυκ (lux στη λατινική), που σημαίνει φως. Οι Αρκάδες ονόμαζαν και Όλυμπο το Λύκαιον και Κρητέα την Ιερά Κορυφή και πίστευαν πως αυτό εξηγεί την παρανόηση των Κρητών, που νόμιζαν ότι ο Δίας γεννήθηκε στην Κρήτη (Παυσανίας VIII.38.2). Στην κορυφή αυτή υπήρξαν λατρευτικές δραστηριότητες ήδη από την τρίτη χιλιετία π.Χ. και συνεχίζονταν αδιαλείπτως μέχρι και τα ελληνιστικά χρόνια. Ο Παυσανίας αναφέρει την ύπαρξη του βωμού και αφήνει να εννοηθεί ότι ίσως εκεί να τελούνταν και ανθρωποθυσίες (Παυσανίας VIII.38.7 – η σύγχρονη έρευνα δεν έχει επιβεβαιώσει την υπόθεση αυτή). Σε ένα πλάτωμα, νότια της κορυφής, υπήρχε το τέμενος του Διός. Επρόκειτο μάλλον για έναν απλό λατρευτικό περίβολο, χωρίς μνημειακό χαρακτήρα. Ανατολικά του βωμού, σε μικρή απόσταση από τον χώρο του τεμένους, σώζονται οι βάσεις των δύο κιόνων στους οποίους αναφέρεται ο Παυσανίας (VIII.38.7). Από το 2004, στον χώρο του βωμού και του τεμένους, καθώς και στον χώρο τέλεσης των Λυκαίων (μουσικών και γυμνικών αγώνων αρχαιότερων των Ολυμπιακών), διενεργούνται ανασκαφές, με τη συνεργασία της Εφορίας Αρχαιοτήτων Αρκαδίας και της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών. Οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως σημαντικά ευρήματα, που βεβαιώνουν για την πανάρχαια καταγωγή τόσο των λατρευτικών δραστηριοτήτων όσο και των αγώνων. Με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου «Ο Λύκαιος Δίας» των Άνω Καρυωτών, έχουν αναβιώσει τα αρχαία Λύκαια, από το 1973. Οι αγώνες τελούνται κάθε τέσσερα χρόνια και το 2021 θα πραγματοποιηθούν για 13η φορά. Η θέα από την κορυφή του Λυκαίου είναι εκπληκτική. Φαίνονται τα τρία τέταρτα της Πελοποννήσου και ορισμένα Ιόνια νησιά. Δίπλα στα ίχνη της πανάρχαιας λατρείας του Διός και περιβαλλόμενος από τη σιωπή του επιβλητικού τοπίου, ο επισκέπτης, αν είναι τυχερός, ίσως να έχει την αίσθηση ότι ο χώρος δονείται από μια χθόνια και μυστηριακή ενέργεια.